Τα 'στάδια πένθους΄ του Χωρισμού

1. ΑΡΝΗΣΗ ΚΑΙ “ΤΕΧΝΗΤΗ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ”

Στην αρχή του χωρισμού η άρνηση παίζει πρωταρχικό ρόλο

Το άτομο που “εγκαταλείπεται” αρνείται να πιστέψει ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει και προσπαθεί να παρηγορηθεί με την ελπίδα της επανασύνδεσης ακόμα και όταν τέτοιες ενδείξεις δεν είναι ορατές. Πράγματι, στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, ο χωρισμός δεν αποτελεί κοινή απόφαση. Συνήθως ο ένας από τους δύο συντρόφους αποφασίζει να προχωρήσει στη λύση του γάμου ή της σχέσης. ενώ ο άλλος αντιστέκεται σθεναρά σε αυτό και ενίοτε προσπαθεί να μεταπείσει.

Όταν η αντίσταση στον χωρισμό και η άρνηση είναι ιδιαίτερα έντονες, ο ένας από τους δύο μπορεί να βρίσκεται σε κατάσταση προσωρινής σύγχυσης ή να συμπεριφέρεται με τεχνητή “αδιαφορία”. Πρόκειται για περιπτώσεις ανθρώπων που δείχνουν εντελώς αποστασιοποιημένοι από το γεγονός, καθώς δηλώνουν έτοιμοι να αλλάξουν σελίδα και επιδίδονται σε παρορμητικές συμπεριφορές, όπως περιστασιακές σχέσεις, ξενύχτια κ.λπ. Αυτή η αντίδραση όμως, σε αντίθεση με εκείνο που δείχνεται εξωτερικά, στην πραγματικότητα κρύβει μια ψυχική αποδιοργάνωση και μπορεί να οδηγήσει λίγο αργότερα στην κατάρρευση.

2. ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Καθώς οι μέρες περνούν και δεν υπάρχουν σημάδια επανασύνδεσης, πολλοί άνθρωποι αναφέρουν παρουσία έντονου άγχους και σύγχυσης, καθότι καλούνται να αντιμετωπίσουν μία σειρά από αλλαγές στην καθημερινότητά τους και στον προγραμματισμό της ζωής τους. Ειδικά στις περιπτώσεις διαζυγίου, στη μακροχρόνια συμβίωση, οι αλλαγές είναι πολλές και απαιτούν από τα άτομα προσαρμογή σε νέες καταστάσεις, μέχρι πρότινος άγνωστες.

Για κάποιους, ο χωρισμός κινητοποιεί φόβους σχετικά με ένα “άγνωστο μέλλον”, ή με το ότι θα απομείνει “μόνος στην ζωή”.

Πράγματι, μια σημαντική συναισθηματική σχέση αποτελεί σημείο αναφοράς για όλους μας και προσδίδει σιγουριά και ασφάλεια στη ζωή, με αποτέλεσμα, όταν αυτή δεν υπάρχει πια, να νιώθουμε ότι “κομματιάζεται ο κόσμος όλος” και να βιώνουμε έντονη σύγχυση και απουσία προσανατολισμού (δεν ξέρουμε προς τα πού να πάμε).

3. ΕΝΟΧΗ ΚΑΙ ΘΛΙΨΗ

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της διαδικασίας πένθους από έναν χωρισμό είναι η έντονη παρουσία της θλίψης και των ενοχικών σκέψεων. Σε αυτήν τη φάση, ο πιο ευάλωτος συναισθηματικά μπορεί να διακατέχεται από σκέψεις ενοχής όπως “εγώ φταίω διότι έκανα αυτό το λάθος” ή “αν είχα προσπαθήσει περισσότερο”, ακόμα και αν ετούτο στην πραγματικότητα μπορεί να μην ισχύει.

Η ενοχή καλλιεργείται και από συμπεριφορές του ατόμου που πήρε την πρωτοβουλία να εγκαταλείψει τη σχέση και που, προκειμένου να καθησυχάσει τα δικά του-της ενοχικά συναισθήματα, ρίχνει όλη την ευθύνη του χωρισμού στον άλλο.

Αυτή η στάση όμως είναι μακριά από την πραγματικότητα, καθόσον η ευθύνη για τη σχέση δεν βαραίνει μόνο το ένα μέλος, αλλά και τους δύο, αν και πολλές φορές αυτό δεν αναγνωρίζεται. Αυτός που έχει “αναλάβει” την ευθύνη της αποτυχίας του δεσμού είναι ευάλωτος στην κατάθλιψη διότι κινητοποιούνται σκέψεις ανικανότητας, προσωπικής αποτυχίας και αναξιότητας να αγαπηθεί ξανά.

Άλλες φορές, αυτή η στάση κρύβει την παγίδα της “Παντοδυναμίας”: “εάν για όλα φταίω εγώ, σημαίνει ότι αν αλλάξω στάση ο άλλος θα το αναγνωρίσει και θα με αγαπήσει ξανά”, πράγμα που σπάνια συμβαίνει.

4. ΘΥΜΟΣ

Ο θυμός και η οργή είναι από τα συναισθήματα που συναντιούνται πάντα όταν δύο άνθρωποι χωρίζουν. O σύντροφος που νιώθει εγκαταλελειμμένος και που ίσως ενοχοποιήθηκε περισσότερο από τους δύο για το τέλος της σχέσης, καθώς περνάει ο καιρός είναι σύνηθες να εκδηλώνει συναισθήματα θυμού και να καλλιεργεί σκέψεις “εκδίκησης” και επιθετικότητας. Αυτό που είναι σημαντικό όμως να κατανοήσει, είναι το γεγονός ότι ο θυμός αποτελεί το τελευταίο στάδιο για την οριστική αποδοχή και την λύτρωση από τον πόνο του χωρισμού. Είναι απαραίτητο να θυμώσουμε με τον άλλο, διότι αυτό θα μας επιτρέψει να πάρουμε σταδιακά τις αποστάσεις μας και να προχωρήσουμε.

5.Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ

Η φάση αυτή συνιστά και το τέλος της διαδικασίας του πένθους. Εκφράζεται όταν είμαστε πλέον σε θέση να δηλώσουμε ότι “μπορούμε να πάμε παρακάτω”, να προχωρήσουμε με νέα σχέδια ζωής και, ενδεχομένως, να είμαστε έτοιμοι για μία νέα σχέση. Σε τούτη τη φάση, το άτομο είναι σε θέση να προσδώσει ένα νόημα σε ό,τι συνέβη, να αναγνωρίσει τα θετικά και τα αρνητικά της σχέσης που έληξε, χωρίς εξιδανίκευση του άλλου, αλλά και δίχως έντονο θυμό ή ενοχή.

Πολλοί άνθρωποι βγαίνουν από έναν επώδυνο χωρισμό με ανανεωμένη αυτοπεποίθηση και μεγαλύτερη συνείδηση των ικανοτήτων τους, διότι αναγνωρίζουν ότι κατάφεραν να ξεπεράσουν κάτι που του φόβιζε πολύ και που, πριν λίγο καιρό, φαινόταν ακατόρθωτο.