Ας μιλήσουμε για το Άγχος.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για το Άγχος.

Τι είναι το άγχος;

Tο άγχος είναι ένα συναίσθημα που υπάρχει σε όλους μας. Εμφανίζεται νωρίς στην ζωή κατά την βρεφική ηλικία ως το φόβο του θανάτου. Έρχεται σαν ένα αίσθημα αφανισμού μιας και το βρέφος δεν μπορεί να ικανοποιήσει το ίδιο τις ανάγκες του .Το συναίσθημα αυτό είναι έντονο και κατευνάζεται από την ορμή της ζωής δηλαδή από τις προσπάθειες του σώματος να αυτο-συντηρηθεί.

Το άγχος μελετάται ως έννοια τις τελευταίες δεκαετίες, χωρίς να αποτελεί μία πρόσφατη ανακάλυψη. Πρόκειται για ένα συναίσθημα το οποίο αποτελούσε ανέκαθεν σύμμαχο του ανθρώπινου οργανισμού καθώς βοηθούσε τους προγόνους μας να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους αφού προετοίμαζε τον οργανισμό για δράση. Μέσω του «συναισθήματος του άγχους» το σώμα μας λαμβάνει από τον εγκέφαλο «σήματα» που το προειδοποιεί ότι μια κατάσταση μπορεί να γίνει επικίνδυνη και απειλητική για το ίδιο. Ας φανταστεί κανείς τον άνθρωπο - κυνηγό των παλαιολιθικών χρόνων να αναζητά θηράματα χωρίς να διακατέχεται από το αίσθημα του άγχους απέναντι στην όποια απειλή! Χωρίς αυτό, το ανθρώπινο είδος δε θα είχε επιβιώσει μέσα στην πάροδο των ετών. Το άγχος είναι ένα συναίσθημα κοινό σε όλους τους ανθρώπους. Η ένταση, η συχνότητα και η επιρροή ποικίλουν ανάλογα με το βιολογικό υπόβαθρο, το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, την ιδιοσυγκρασία, τις εμπειρίες και τα κρίσιμα γεγονότα ζωής του καθενός.

Ο λόγος ύπαρξης λοιπόν του άγχους σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται παραπάνω είναι εξελικτικός και λειτουργεί υπέρ της επιβίωσης του ανθρώπου καθώς μέσω αυτού μπορούσε να προστατευτεί και να αντιληφθεί κινδύνους.

Πως λοιπόν ένα συναίσθημα επιβίωσης τόσο βοηθητικό για τον άνθρωπο γίνεται κάποιες φορές δυσλειτουργικό για την καθημερινότητα μας;

Το πρόβλημα δεν έγκειται στο ίδιο το συναίσθημα, αλλά στις σκέψεις που προηγούνται αυτού. Δηλαδή στο τί ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται ως κίνδυνο. Καταλαβαίνετε ότι υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στην σκέψη << Δεν θα τα καταφέρω>> από την σκέψη <<Με κυνηγάει ένα λιοντάρι>>. Έχοντας αυτό το στοιχείο μπορούμε να χωρίσουμε το άγχος σε παραγωγικό ή μη-παραγωγικό αλλά και τις σκέψεις μας σε ρεαλιστικές η μη-ρεαλιστικές.

Οι άνθρωποι που πάσχουν από αγχώδεις διαταραχές διατηρούν αυξημένα επίπεδα μη-παραγωγικού άγχους αλλά και πλήθος αυτόματων μη-ρεαλιστικών σκέψεων. Κατακλύζονται από επαναλαμβανόμενες σκέψεις ή ανησυχίες σχετιζόμενες με την καθημερινότητα οι οποίες λαμβάνονται ως απειλή. Έτσι οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν αποτέλεσμα της ύπαρξης δυσλειτουργικών σχημάτων τα οποία καθιστούν ένα άτομο ευάλωτο σε αυτά. Τα δυσλειτουργικά αυτά σχήματα συνήθως βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση, πριν ενεργοποιηθούν με αφορμή διαφόρων ψυχοπιεστικών καταστάσεων (π.χ. μία κρίση ή μία ξαφνική αλλαγή).

Η συνεχής έκθεση στην έντονη ανησυχία φέρνει σωματικά και ψυχο-νευρολογικά συμπτώματα όπως:

• Εφίδρωση

• Τρέμουλο-Ρίγος

• Ζάλη

• Ταχυκαρδία ή Αρρυθμία

• Πονοκεφάλους

• Αυπνία

• Κόπωση

• Μυϊκοί Πόνοι

• Δυσκολία στην αναπνοή

• Ξηροστομία

• Στομαχικοί Πόνοι

• Δυσκοιλιότητα ή Ευκοιλιότητα

• Στυτική δυσλειτουργία

• Αίσθημα Φόβου

• Δυσκολία Συγκέντρωσης

• Ευερεθιστότητα

Μιλήστε για το άγχος, απο-δυναμώστε το. Κάντε τον εαυτό σας σύμμαχο και κατακτήστε την ζωή γιατί σας αξίζει!!

MSc. Αθανασία Φαρασοπούλου

Βιβλιογραφία

American Psychiatric Association, (2015), Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5, Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα.

Beck, A.T., Emery, G. and Greenberg, R.L., (1985), Anxiety Disorders and phobias. A cognitive perspective, Basic Books, New York.

Clark, D.A. and Beck, A.T., (2010), Cognitive Therapy of Anxiety Disorders: Science and Practice, Guildford Press, New York.