Καταθλιπτικό Επεισόδιο!

Η διαταραχή αυτή συνήθως είναι επεισοδιακή, δηλαδή χαρακτηρίζεται από μία ή περισσότερες διακριτές χρονικές περιόδους όπου εμφανίζονται τα συμπτώματα της κατάθλιψης ενώ πριν και μετά απ’ αυτήν την περίοδο για μήνες ή και χρόνια αυτά τα συμπτώματα απουσιάζουν.

Αυτό σημαίνει ότι στην τυπική τους μορφή τα επεισόδια της κατάθλιψης έχουν την τάση να περνάνε από μόνα τους σε διάστημα 6-9 μηνών. Ωστόσο στην πράξη υπάρχουν και καταθλίψεις που κρατάνε χρόνια ή και όλη την ενήλικη ζωή του ατόμου και έτσι δεν δίνουν καθόλου την εντύπωση του επεισοδίου παρ’ όλο που καταχρηστικά, ακόμα και σ’ αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για «χρόνιο καταθλιπτικό επεισόδιο».

Προκειμένου να διαγνωστεί η ύπαρξη καταθλιπτικού επεισοδίου, τα βασικά απαιτούμενα κριτήρια είναι να υπάρχουν τουλάχιστον πέντε συμπτώματα απ’ αυτά που περιγράφονται παρακάτω, για διάστημα τουλάχιστον δύο εβδομάδων σχεδόν κάθε μέρα. Πρέπει επίσης οπωσδήποτε το ένα τουλάχιστον από τα υποκειμενικά συμπτώματα ή τα αντικειμενικά παρατηρούμενα σημεία να είναι ένα από τα δύο πρώτα. Διάγνωση μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής μπαίνει όταν υπάρχει τουλάχιστον ένα καταθλιπτικό επεισόδιο στο ιστορικό του πάσχοντος.

1. Καταθλιπτική διάθεση κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας. Αυτό μπορεί να το αναφέρει το ίδιο το άτομο (αναφέρει στενοχώρια, λύπη, θλίψη, βάρος στο στήθος κ.λπ.) ή μπορεί ο ίδιος να μην το αισθάνεται, αλλά να το περιγράφουν οι γύρω του (φαίνεται στενοχωρημένος, δακρύζει, κλαίει κ.λπ.). Στην τυπική (μελαγχολική) μορφή της κατάθλιψης η διάθεση είναι χειρότερη το πρωί και καλύτερη προς το βράδυ.

2. Έντονη ελάττωση του ενδιαφέροντος και της ψυχικής όρεξης του ατόμου για εργασία, οικιακά, μελέτη ή άλλες δημιουργικές δραστηριότητες και αδυναμία να πάρει ευχαρίστηση (ανηδονία) από τις περισσότερες δραστηριότητες που έπαιρνε παλιότερα ευχαρίστηση (π.χ. δεν παίρνει χαρά από κοινωνικές συναναστροφές, από το φαί, από το σεξ, από θεάματα, από μουσική, από χόμπι κ.λπ.). Επίσης αυτή την αλλαγή μπορεί να την αναφέρει το ίδιο το άτομο ή να το παρατηρούν οι γύρω του.

3. Σημαντική μεταβολή στην όρεξη για φαγητό (ανορεξία ή υπερβολική όρεξη) και στις διατροφικές συνήθειες (ελαττωμένη ή αυξημένη πρόσληψη τροφής) που οδηγεί αντίστοιχα σε απώλεια ή αύξηση βάρους. Στην τυπική μορφή της κατάθλιψης εμφανίζεται ανορεξία και απώλεια βάρους.

4. Αϋπνία ή υπερυπνία. Στην τυπική μορφή της κατάθλιψης αναπτύσσεται αϋπνία και μάλιστα τύπου πρόωρης αφύπνισης, δηλαδή το άτομο ναι μεν κοιμάται αρκετά εύκολα όταν πέφτει για ύπνο, αλλά μετά από λίγες ώρες ξυπνάει και δυσκολεύεται να ξανακοιμηθεί.

5. Επιβράδυνση της σκέψης, του λόγου και των κινήσεων που δεν οφείλεται σε καμία σωματική ασθένεια αλλά σε ψυχική υποτονικότητα (ψυχοκινητική επιβράδυνση) ή αντίθετα ψυχική υπερδιέγερση διέγερση, νευρικότητα, υπερκινητικότητα, πολλές σκέψεις και λόγια που ανακυκλώνουν παράπονα και ανησυχίες (ψυχοκινητική διέγερση). Το δεύτερο είναι πιο συχνό στους ηλικιωμένους. Στην τυπική κατάθλιψη νέων και μεσήλικων εμφανίζεται ελαττωμένη κινητικότητα. Τα παραπάνω πρέπει να είναι δυνατόν να τα παρατηρήσουν οι άλλοι και όχι απλά να τα αισθάνεται το άτομο.

6. Αίσθημα κόπωσης, εξάντλησης, απώλειας ενέργειας που δεν δικαιολογείται από το έργο που καταβάλλεται.

7. Αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης ή υπερβολικής ή εντελώς αδικαιολόγητης ενοχής (όχι μόνο για το γεγονός ότι κάποιος έχει τα συμπτώματα της κατάθλιψης).

8. Ελάττωση στην ικανότητα για σκέψη ή για συγκέντρωση (π.χ. στην τηλεόραση, στο διάβασμα, σε μία συζήτηση).

9. Επαναλαμβανόμενες σκέψεις γύρω από τον θάνατο, επιθυμία για θάνατο χωρίς αυτοκτονία, ιδέες για αυτοκτονία χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο, ιδέες για αυτοκτονία με σχέδιο, απόπειρα αυτοκτονίας.

Εκτός από τα παραπάνω συμπτώματα και σημεία, συχνά στην κατάθλιψη είναι και τα σωματικά ενοχλήματα όπως πονοκέφαλοι, πόνοι στις αρθρώσεις, πόνοι στη μέση, πόνοι στους μυς, κράμπες, μουδιάσματα, μυρμηγκιάσματα, εφιδρώσεις, ναυτία, εμετοί, δυσκοιλιότητα, αίσθημα βάρους στο στήθος τόσο έντονο που προκαλεί την εντύπωση δύσπνοιας, αίσθημα βάρους ή παράλυσης στα άκρα και άλλα.

Θεραπευτική Προσέγγιση

Αν θέλουμε να μιλάμε για μία ριζική θεραπεία της κατάθλιψης που πάει στην βαθύτερη αιτία της, αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει την απελευθέρωση του ατόμου από τις αρνητικές πεποιθήσεις που συντηρεί υποσυνείδητα κυρίως για τον εαυτό του, αφού φυσικά πρώτα τις κάνει συνειδητές και τις αναγνωρίσει.

Ωστόσο πολλές φορές η φαρμακευτική αντιμετώπιση είναι και σ’ αυτές τις περιπτώσεις απαραίτητη και ιατρικώς επιβεβλημένη, μέχρι να μπορέσει να έχει αποτελέσματα η ψυχοθεραπεία και προς αποφυγή της αυτοκτονίας.