Κρίσεις Πανικού. Πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε;

Κρίσεις Πανικού.

Τί είναι; Τι μπορούμε να κάνουμε για να τις αντιμετωπίσουμε;

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν απαντώντας σε βασικά ερωτήματα. Τί είναι οι κρίσεις πανικού; Πως θα καταλάβω ότι συμβαίνουν και σε εμένα;

Η διαταραχή πανικού είναι μία κλινική συνθήκη που χαρακτηρίζεται από οξείες, αιφνίδιες και επαναλαμβανόμενες κρίσεις έντονου άγχους, δυσφορίας και φόβου και συνοδεύεται από μία σειρά γνωσιακών και σωματικών συμπτωμάτων.

Με λίγα λόγια η κρίση πανικού είναι μία κατάσταση έντονου φόβου, κατά τη διάρκεια της οποίας εμφανίζονται μερικά από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• ταχυπαλμία

• δύσπνοια

• εφίδρωση

• αίσθημα ασφυξίας

• ζαλάδα

• πόνος στο στήθος

• ναυτία

• εξάψεις ή ρίγη

• τρέμουλο

• μούδιασμα

• αποπροσανατολισμός

• αίσθημα αποκοπής από την πραγματικότητα

Τα παραπάνω σωματικά συμπτώματα αυξάνονται σε ένταση προοδευτικά και κορυφώνονται μέσα σε λίγα λεπτά με αποτέλεσμα το άτομο να φοβάται ότι πεθαίνει ή ότι αντιμετωπίζει βιολογικό πρόβλημα.

Ταυτόχρονα, το άτομο κατακλύζεται από μια σειρά καταστροφολογικών σκέψεων. Έτσι, το κάθε σωματικό σύμπτωμα παρερμηνεύεται αρνητικά. Η ταχυπαλμία, παραδείγματος χάριν, μπορεί να θεωρηθεί σύμπτωμα καρδιακής προσβολής. Το άτομο, κυριεύεται από τον φόβο του θανάτου ή από άγχος μην τυχόν και ρεζιλευτεί στους γύρω του.

Μάλιστα, από τη στιγμή που κάποιος θα βιώσει έστω και μία κρίση πανικού στη ζωή του, ανησυχεί διαρκώς πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να του συμβεί κάτι αντίστοιχο (Ο φόβος του Φόβου) μία κατάσταση στην οποία θα αναφερθούμε μία άλλη φορά.

Οι καταστροφολιγικές σκέψεις που αναφέραμε παραπάνω κάνουν το άτομο την στιγμή την οποία βιώνει την κρίση πανικού να αναπαράγει ένα Φαύλο Κύκλο σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών.

Ας δώσουμε ένα παράδειγμα του Φαύλου Κύκλου των Κρίσεων Πανικού για να γίνει πιο κατανοητό.

Ερέθισμα: Βρίσκομαι στο supermarket, αρχίζω ξαφνικά να ζεσταίνομαι και δυσκολεύομαι να αναπνεύσω.

Σκέψη: Κάτι μου συμβαίνει.

Συναίσθημα: Άγχος

Σωματική Εκδήλωση: Ιδρώτας, μούδιασμα

Σκέψη: Δεν αισθάνομαι καλά. Πρέπει να πάρω αέρα.

Συναίσθημα: Μεγαλύτερο άγχος, φόβος

Συμπεριφορά: Γρήγορες αναπνοές, αναζήτηση εξόδου

Σωματική Εκδήλωση: Αίσθηση αστάθειας, αίσθημα παλμών

Σκέψη: Παθαίνω έμφραγμα! Πεθαίνω!

Συμπεριφορά: Περπατώ βιαστικά προς την έξοδο

Σωματική Εκδήλωση: Αίσθηση ζάλης, δυσφορία Συμπεριφορά: Κρίση πανικού

Όπως αντιλαμβανόμαστε στο παραπάνω παράδειγμα, ένα σωματικό σύμπτωμα («δύσπνοια») ερμηνεύτηκε ως ένδειξη μίας επερχόμενης σωματικής βλάβης («έμφραγμα»), η καταστροφική ερμηνεία κινητοποίησε αγχώδεις σωματικές εκδηλώσεις («αίσθημα αστάθειας, αίσθημα παλμών») και οι εκδηλώσεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα την ενίσχυση των καταστροφικών ερμηνειών («πεθαίνω!») και την ταχύτατη κλιμάκωση των συμπτωμάτων («κρίση πανικού»).

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις πανικού.

1. Εντόπισε τι είναι αυτό που πραγματικά ευθύνεται για την κρίση πανικού.

Συζήτα με τον εαυτό σου και διερεύνησε ποιο γεγονός καθορίζει το τελευταίο διάστημα τη ζωή σου. Αποδέξου ότι τα συμπτώματα που βιώνεις οφείλονται στο άγχος και όχι σε κάποια οργανική πάθηση. Αυτογνωσία και Ψυχο-εκπαίδευση.

2. Ανακάλυψε νέες μη -καταστροφολογικές σκέψεις

Όπως αναφέραμε και στην εισαγωγή πέρα από τα σωματικά συμπτώματα το άτομο βιώνει μια σειρά καταστροφολογικών, μη-ρεαλιστικών σκέψεων. Εντόπισε αυτές τις σκέψεις και προσπάθησε να τις αντικαταστήσεις με άλλες πιο ρεαλιστικές.

Ας δούμε λοιπόν ξανά το παράδειγμα του supermarket που δόθηκε παραπάνω.

Βλέπουμε ότι σε αυτό το παράδειγμα τα σωματικά συμπτώματα ερμηνεύονται καταστροφολογικά και έτσι προκύπτει η σκέψη: "Έχω ταχυπαλμία. Πεθαίνω!!

Μία διαφορετική πιο ρεαλιστική σκέψη θα ήταν η εξής: "Το ότι έχω ταχυπαλμία δεν σημαίνει πως θα πεθάνω. Οι χτύποι της καρδιάς μου αυξάνουν και σε άλλες περιπτώσεις, όπως στο γυμναστήριο. Επιπλέον γνωρίζω ότι η ταχυκαρδία μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα άγχους''

3. Εξάσκησε την αναπνοή σου.

Η αναπνοή αποτελεί μία ακούσια διαδικασία του οργανισμού η οποία συχνά μεταβάλλεται σε καταστάσεις που προκαλούν άγχος. Εστίασε στο σώμα σου και προσπάθησε να ρυθμίσεις την αναπνοή σου.

4. Φέρε στο μυαλό σου μια χαλαρωτική εικόνα.

Δημιούργησε νοερά ένα μέρος όπου θα νιώθεις ασφάλεια, ηρεμία και χαλάρωση. Άδειασε το μυαλό σου από κάθε είδους σκέψη και άσε όλες τις αισθήσεις σου να ζωντανέψουν μέσω της φαντασίας σου

5 Μετακίνησε την εστίαση σου!

Όταν νιώθεις το άγχος να σε κατακλύζει εστίασε σε ένα ουδέτερο γεγονός, πχ Η συζήτηση με έναν φίλο.

6. Μην αποφεύγεις ότι σε αγχώνει

Ίσως αυτή να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες συμβουλές. Όσο αποφεύγεις καταστάσεις οι οποίες σε αγχώνουν τόσο τροφοδοτείς το άγχος. Αντίθετα αποφεύγοντας την αποφυγή μειώνεις την πεποίθηση ότι κινδυνεύεις από την εκάστοτε δραστηριότητα.

7. Αναζήτησε βοήθεια.

Μην παραμελείς τα ζητήματα ψυχικής υγείας.

Βιβλιογραφία

• Βαϊδάκης, Ν., (2008), Κατευθυντήριες θεραπευτικές οδηγίες για την διαταραχή πανικού, Hellenic Psychiatry, 5 (1).

• Beck, A.T., Emery, G. and Greenberg, R.L., (1985), Anxiety Disorders and phobias. A cognitive perspective, Basic Books, New York.

• Hughes, I., Budd, R. and Greenaway, S., (1999), Coping with anxiety and panic: A factor analytic study, British Journal of Clinical Psychology, 38: 295-304.

• Καλπάκογλου, Θ., (1997) Άγχος και Πανικός, Γνωσιακή θεωρία και θεραπεία, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.